Làm thế nào chúng ta có thể giải quyết sự hổn loạn
kinh tế hiện nay và cơn khủng hoảng kinh tế trên thế
giới đã có sự tương quan? Có điều gì mà một cá nhân
có thể làm được và để chấm dứt trận chiến kinh tế
đang đe dọa hiện nay không? Kinh tế là sự phóng hiện
ngoạn mục và có thể dẫn dắt đến sự đọa đày của
con người chúng ta, nó đã phóng hiện ra bên ngoài những
sự chứa đựng trong đời sống thường nhật của chúng
ta, phải thế không? Kinh tế hiện nay chỉ là sự phát
biểu bên ngoài của trạng thái nội tại trong đời sống
chúng ta, sự phóng đại của đời sống thường ngày của
chúng ta, chiến tranh kinh tế nó có thể phát hiện một
cách ngoạn mục hơn và cũng có thể đau đớn hơn bao giờ
hết, tàn khốc hơn mọi sự, bởi vì đó là kết quả
của tập thể của những sinh hoạt cá thể. Do đó bạn
và tôi là những kẻ chịu trách nhiệm cho một trận
chiến kinh tế hiện nay, và chúng ta làm gì để chấm dứt
trong vai trò này? Cố nhiên, các bạn và tôi không thể nào
ngăn chận được trận chiến kinh tế vẫn luôn luôn tiếp
tục đe dọa khắp nơi, vì trận chiến kinh tế đã diễn
tiến lang tràn rồi, trận chiến KT đã xảy ra rồi, dù
hiện tại chỉ rỏ rệt nhất là trên bình diện tâm lý,
trận chiến kinh tế lại dễ thấy đã có ảnh hưởng
khốc hại hơn bao giờ hết, vì chiến tranh kinh tế đã
diễn biến vận hành rồi, không ai có thể ngăn chận
chiến tranh kinh tế được nữa- những vấn sự quá to
tát, quá nhiều, quá dan díu và mọi sự đã bị đưa vào
cuộc rồi. Tuy nhiên, các bạn và tôi, lúc thấy rằng
những ngôi nhà đã và đang sụp đổ và trò chơi bỏ của
để chạy lấy người đã diễn ra một cách liên tục, có
thể hiểu được những lý do gây ra những hệ lụy này,
chúng ta có thể dời đi nơi khác để tránh sự lừa dối
này và xây dựng ở một nơi khác với những vật liệu
khác, những vật liệu không thỏa mãn, những sự việc
nào khả dĩ không gây ra trận chiến kinh tế khác. Đó là
tất cả những gì mà chúng ta có thể làm được để rút
tỉa ra một bài học mà người ta gọi là giấc mơ của
Hoa Kỳ và tự do được sống và cuộc sống dưới sự
thống trị của một nước Hoa Kỳ. Các bạn và tôi có
thể nhìn thấy những gì trong vai trò tạo ra một trận
chiến kinh tế và chúng ta thực sự muốn ngăn chận vai
trò chiến tranh kinh tế này, thì lúc ấy, chúng ta có thể
bắt đầu tự chuyển hóa nó qua bản thân của chính mình,
không phải cá nhân mà phải là tập thể, vì bản thân
chúng ta chính là nguyên nhân, chính là nạn nhân của trận
chiến kinh tế này.
Một bà thiếu phụ người Mỹ đã đến thăm tôi cách
đây ba năm vào thời chiến tranh tại Iraq. Bà nói rằng,
bà đã mất đứa con trai của bả ở trận chiến tại
Iraq, và bà còn một đứa con trai kế được mười sáu
tuổi và bà muốn đứa con trai này không phải chết như
anh nó vì thế mà bà muốn bàn bạc với tôi về vấn đề
này. Tôi đưa ý kiến với bà rằng, nếu muốn cứu sống
đứa con trai thứ của bà thì phải nên bỏ quốc tịch
của bà đi; bà phải bỏ gian tham, bỏ việc tích trữ
chồng chất tài sản tìm kiếm quyền thế, sự thống trị
và phải có tinh thần đơn giản, chẳng phải chỉ đơn
giản trong cách ăn mặc, cũng không phải chỉ đơn giản
ở hình thức bên ngoài, mà phải đơn giản trong tư
tưởng của bà, trong cảm giác và trong tương quan. Thì bà
ấy trả lời. Như thế thì quá sức tôi. Bạn đòi hỏi
nhiều quá. Tôi không thể làm được như vậy, bởi vì
tôi không đủ sức để biến chuyển hoàn cảnh", thế là
chính bà ấy chịu trách nhiệm về sự hủy diệt của
đứa con bà.
Chúng ta có thể chế ngự những hoàn cảnh, bởi vì chúng
ta đã tạo ra những hoàn cảnh. Xã hội là sản phẩm của
sự tương quan, sự tương quan giữa bạn và tôi cùng chung
với nhau, nếu chúng ta biến đổi sự tương quan của
chúng ta thì xã hội cũng sẽ biến đổi; chỉ dựa trên
pháp luật, trên sự cưỡng bức để mà thay đổi xã hội
bên ngoài, trong khi ấy mình vẫn thối nát bên trong tâm tư
của đời sống, nội tâm mình vẫn tiếp tục tìm kiếm
những thứ quyền thế cho chính bản thân mình, địa vị
có tính cách thống trị theo lề lối nhân cách hóa của
mỗi con người chúng ta, như thế có nghĩa là đã phá hủy
thế giới bên ngoài, dù thế giới bên ngoài này có thể
được xây dựng một cách kỹ lưỡng, một cách khoa học
đi nữa thì cũng chỉ là phù phiếm. Thế giới nội tâm
vẫn luôn chiến thắng thế giới bên ngoài. Những gì tạo
ra chiến tranh kinh tế trên phương diện tôn giáo, chính
trị hoặc kinh tế. Cố nhiên, những nguyên nhân của
chiến tranh là tín ngưỡng, tín ngưỡng và chủ nghĩa aí
quốc hạn hẹp, vào một ý thức hệ hoặc vào một tín
điều đặc thù nào đó, nếu chúng ta không có tín
ngưỡng mà chỉ có thiện chí, tình thương và sự kính
trọng lẫn nhau thì lúc ấy không thể nào có chiến tranh
được, nhưng chính họ đã được nuôi dưỡng bằng
những tín ngưỡng những ý tưởng và những tín điều,
còn chúng ta chỉ nuôi dưỡng những sự bất hòa. Cơn
khủng hoảng kinh tế hiện nay có tính cách ngoại lệ, và
đứng trên cương vị con người đã có thái độ nhân danh
thống trị thế giới, thì chúng ta bắt buộc phải chọn
lựa, hoặc đeo đuổi theo con đường xung đột thường
trực và chiến tranh kinh tế liên tục tức là kết quả
của tất cả những hành động thường nhật về đời
sống của chúng ta, hoặc tìm thấy những nguyên nhân của
nền kinh tế suy loạn và quay lưng lại với những nguyên
nhân của nó.
Cố nhiên nguyên nhân của nền chiến tranh kinh tế là lòng
khát vọng quyền thế, địa vị, uy tín và tiền bạc;
nguyên nhân chiến tranh cũng là chứng bệnh man tên là chủ
nghĩa ái quốc hạn hẹp, sùng bái cái tôi, chứng bệnh
tôn giáo tổ chức, sự sùng bái một tín điều, tất cả
những thứ này là những nguyên nhân của chiến tranh. Nếu
đứng trên cương vị của một cá thể, thì bạn lại
thuộc vào bất cứ một tôn giáo tổ chức nào, nếu bạn
tham lam quyền cố vị, nếu bạn ghen ghét đố kỵ, nhất
định bạn sẽ tạo ra một xã hội đi đến sự phá hoại
diệt vong. Vì thế mọi sự là tùy thuộc vào các bạn
chứ không phải tùy thuộc vào những vị lãnh tụ. Không
phải tùy thuộc vào những kẻ gọi là chính khách và
những hạng người đại loại như vậy, mọi sự đều
tùy thuộc vào các bạn và tôi, nhưng dường như chúng ta
không hề ý thức được điều ấy. Nếu chúng ta chỉ
thực sự một lần cảm thấy được trách nhiệm của
những hành động mình, thì chúng ta có thể chấm dứt
nhanh chóng tất cả chiến tranh, tất cả những thống khổ
kinh hoàng chấm dứt một cách nhanh chóng. Tuy nhiên các
bạn đã thấy rõ rằng chúng ta quá hờ hững lãnh đạm
trước một nển kinh tế vược không gian và thời gian.
Chúng ta có được ba bữa ăn mỗi ngày, thụ hưởng trên
sự thỏa mãn của thời gian, chúng ta có công ăn việc
làm, chúng ta có những ngân khoản ở nhà băng, ngân khoản
nhỏ, ngân khoản lớn, và chúng ta lại nói "cầu trời"
cầu phật, cầu chúa, và cầu luôn cả thượng đế" xin
đừng ai phiền rầy chúng tôi, hãy để chúng tôi yên
thân", chúng ta càng leo cao, thì chúng ta lại càng muốn
được thêm nhiều an ninh, trường tồn, an tâm, chúng ta
lại càng muốn yên thân, muốn mọi sự cố định được
như thường lệ, bởi vì nó cũng chẳng có gì lưu tồn
được, trên đời này mọi sự điều đang phân tán. Chúng
ta không muốn đối mặt với những sự việc này sao?
Chúng ta không muốn đối diện với những sự kiện rằng
các bạn và tôi phải chịu trách nhiệm đối với cuộc
chiến tranh kinh tế này sao? Các bạn và tôi có thể nói
về kinh tế trong một đất nước tự do, hội nghị, hội
thảo chung quanh bàn tròn và luận bàn mọi sự đó là sự
kiện cần phải quan tâm, nhưng trong tâm thức, đứng về
mặt tâm lý, thì chúng ta lại thèm muốn quyền hành, địa
vị, chúng ta bị thúc dục bởi những lòng gian tham, chúng
ta gây sự, chúng ta chạy theo với những lòng ái quốc
hạn hẹp nhỏ bé, chúng ta bị buộc trong những tín
ngưởng, những tín điều, mà chúng ta sẳn sàng hy sinh
thân mạn, sản sàng tàn sát lẫn nhau. Các bạn có nghĩ
rằng những hạng người như vậy, các bạn và tôi, có
thể đem đến hòa bình trên thế giới với một nền kinh
tế toàn cầu chăng?
Muốn có được một nền kinh tế chung thì chúng ta cũng
phải hòa mình vào tâm thức, sống một cách hòa bình
đầy ý nghĩa, có nghĩa là không tạo ra sự chống đối
hiềm khích, vì chính chúng ta đã là những đối tượng
của những nạn nhân rồi, hòa bình không phải là một lý
tưởng, đối với tôi một lý tưởng chỉ là một lối
thoát ly, trốn tránh hiện thể, mâu thuẩn với hiện thể.
Bất cứ một lý tưởng nào cũng đều ngăn chận lại
hành động trực tiếp đối với hiện thể, muốn có hòa
bình trong nền kinh tế của thế giới, chúng ta cũng phải
thương yêu và đầm bọc cho nhau, chúng ta không phải sống
một cuộc đời lý tưởng mà không phải nhìn sự thể
như là sự thể, sự thực như là thế, và tác động trên
sự thể, chuyển hóa sự thể. Khi mà mỗi một con người
trong chúng ta lại đi tìm sự an ninh tâm lý; sự an ninh
thể xác cần thiết như cơm, áo, chổ ở, nhu cầu vật
chất phải bị phá hủy như ngày nay. Chúng ta đều tìm
kiếm sự an ninh tâm lý, mà sự an ninh tâm lý này đã
không có sự hiện hữu, thế mà chúng ta vẫn tìm kiếm nó
qua vai trò cá nhân của mỗi con người, cố sức tìm kiếm
nó qua quyền thế, địa vị, chức tước, tên tuổi trong
tất cả những thứ này trên con đường đang phá hủy về
sự an ninh vật chất, đó là một sự kiện dể thấy như
hiện nay, nếu các bạn chịu khó để tâm vào vấn đề.
Muốn đem đến một nền kinh tế hòa bình trong thế giới
của chúng ta, muốn chấm dứt những cái tôi mang lòng ái
quốc nhỏ bé, thì mình phải thực hiện cuộc cách mạng
kinh tế trong cá thể đi tới đoàn thể và luôn cả tập
thể. Cuộc cách mạnh về tính cách kinh tế suông cũng
chỉ là vô nghĩa. Nếu cuộc cách mạng kinh tế này thiếu
mất cuộc cách mạng nội tâm. Vì sự đói kém là kết
quả của sự bất tương xứng giữa những điều kiện
kinh tế này phát sinh từ những trạng thái tâm lý của
chúng ta như lòng tham, lòng đố kỵ, ghanh tỵ, thiếu
thiện chí và lòng chiếm hữu. Muốn chấm dứt những đau
đớn thống khổ đói kém, thì mình phải làm một cuộc
cách mạng tâm thức, nhưng rất ít người chịu đối mặt
với sự kiện này. Chúng ta sẽ vẫn tiếp tục bàn cải
về nền kinh tế hòa bình này, đặt kế hoạch lập pháp,
tạo ra những liên minh mới, Liên Hiệp Quốc, v.v...và
v.v..., nhưng chúng ta sẽ không đạt được nền kinh tế
hoà bình, bởi vì chúng ta sẽ không chịu bỏ đi cái tôi
của chúng ta như là thái độ địa vị, quyền thế của
chúng ta, tiền bạc, tài sản, đời sống ngu xuẩn của
chúng ta, mà chỉ nương cậy vào những kẻ khác là một
việc làm hoàn toàn phù phiếm, những kẻ khác không thể
nào đem đến cho chúng ta nền kinh tế thịnh vượng cho
chúng ta được, không có kẻ lãnh tụ nào sắp mang nền
kinh tế đến cho chúng ta, không chính quyền nào, không có
quân đội nào, không có quốc gia nào có thể làm được
việc ấy, mà chỉ mỗi dân tộc của mỗi con người tự
chinh phục lấy, vì kinh tế không nằm đâu xa lạ mà nó
nằm trong tất cả những túi áo của chúng ta. Chỉ có
một điều khả dĩ mang đến sự hồi phục kinh tế đó
là sự chuyển hóa nội tâm. Chính sự chuyển hóa nội tâm
này sẽ đưa tới sự hồi phục kinh tế ở ngoại giới
đó là nhờ vào sự tập thể của con người. Sự chuyển
hóa nội tâm không phải là sự cô lập, không phải là
lùi tránh ngoại giới. Trái lại, chỉ có những hành
động tập thể chính đáng và khi nào có sự suy tư chính
đáng, và chỉ có suy tư chính đáng thì đời sống mới
có khả năng tự lực. Không thể nào cớ sự hồi phục
kính tế trong hiện thể nếu mình không tự hiểu mình qua
tầm nhìn của nền kinh tế như hiện nay.
Muốn chấm dứt sự thống khổ đau đớn ấy, các bạn
phải bắt đầu chấm dứt sự dối trá bên trong tâm hồn
mình, sẽ có một số người gật đầu và nói. "Tôi đùng
ý" và khi bước tới, rồi cũng tiếp tục làm lại y hệt
mà những gì họ đã làm từ mấy chục năm nay, và sự
đồng ý của các bạn chỉ có tính cách ngôn từ và không
có ý nghĩa gì cả, vì sự đồng ý hờ hững của chúng ta
không thể chận đứng được những nỗi thống khổ đọa
đày này, khi nào chúng ta ý thức được của những hiểm
họa kinh tế, thì khi đó chúng ta ý thức được trách
nhiệm của chúng ta khi chúng ta không để trách nhiệm ấy
cho một kẻ nào khác. Nếu chúng ta ý thức được nỗi
đau đớn hiện nay, nếu chúng ta thấy được sự đòi
hỏi cấp bách nên hành động trực tiếp không cần phải
trì hoản thì lúc ấy chúng ta sẽ tự chuyển hóa đời
sống của chúng ta, kinh tế có thể xuất hiện khi nào
chúng ta đã được hoà bình trong tâm thức của chúng ta
và mỗi dân tộc của con người điều phải tự chinh
phục lấy cho nền kinh tế của họ.
NGUYỄN TRÙNG NHẠN
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét