Nhà nước hay triều đình thì thời nào cũng có thể là
một trong hai loại, hoặc là công minh, thương dân hoặc là
bất chính, hại dân. Ấy vậy mà thời nào khi một người
đã bị khép vào tội "chống nhà nước" hay "chống
triều đình" thì coi như mạng sống đã nằm trong tay kẻ
khác. Tội ấy luôn là một tội chết. Nhưng lại hầu như
thời nào cũng vẫn có người dám cả gan chống lại
Triều đình, Chính phủ hay Nhà nước.
Những người cả gan ấy, chắc phải quá mải mê chạy
theo chữ Nhân, chữ Nghĩa lắm, nên mới quên khuấy mất
chữ Chết. Vì nào có ai lại không sợ chết? Người nào
dám khinh cốt nhục bản thân và gia quyến? Lại còn có
kẻ nào dại dột đến mức đi chạy theo chữ Lợi đang
có chữ Chết lủng lẳng ngay phía trước? Ngay Khổng tử,
"vạn thế sư biểu" (người thầy mẫu mực cho muôn
đời), người đã răn người ta phải sống theo Nhân,
Nghĩa, Lễ, Trí, còn phải sợ cái hà khắc của triều
đình đương thời đến mức lại đi khuyên người ta
phải "Chính danh" trong mọi chuyện, nhất là trong những
việc "chính trị". Đã làm vì Nhân, vì Nghĩa thì còn
xá gì Danh? Nếu đây không phải là nỗi đau đời không
nói ra của Khổng tử thì chắc chắn là một mâu thuẫn,
một khiếm khuyết lớn trong tư tưởng của "vạn thế
sư biểu".
Khổng tử
Chắc lúc đó Khổng tử không biết (hoặc biết mà chưa
kịp nói với các môn đệ) rằng loài người sau ông sẽ
giải quyết được mâu thuẫn đương thời của ông- mâu
thuẫn giữa thân phận bé nhỏ của kẻ Tiện dân với khao
khát làm những việc Nhân, Nghĩa to lớn cho Xã hội. Các
hệ thống chính trị dân chủ tự do ngày nay đã không
chỉ thừa nhận mà còn đảm bảo để người dân được
tự do thực hiện quyền chống (phản đối) sự đồi bại
của chính phủ, chống chính sách sai lầm, ác độc của
nhà nước hay chống bất cứ cái gì một cách hòa bình và
được tự do tham gia, tác động vào mọi công việc điều
hành đất nước, quản lý xã hội, bất chấp vị thế hay
thân phận. Những điều đó đã được toàn thế giới
công nhận là một Quyền đương nhiên của loại động
vật có tên là Người. Nói cách khác, loài người nói
chung đã đi đến chỗ coi chuyện công khai bày tỏ sự
yêu, ghét, ủng hộ hay phản đối bất kỳ cái gì một
cách ôn hòa là chuyện thường tình, hữu ích cho loài
người và không thể cấm được. Ngay các chính thể hà
khắc nhất, bất nhân nhất cũng đâu có ngăn được "bia
miệng" và các loại "bia" để đời khác vẫn cứ
sừng sững dựng lên dành cho chúng.
Khổng tử chắc phải đang ngậm cười khi thấy mâu
thuẫn, khiếm khuyết của ông đã được hậu thế ở
nhiều nước hóa giải bằng lý luận và thực tiễn. Ở
những nước đó lý tưởng "dân chi sở hiếu, hiếu chi;
dân chi sở ố, ố chi." đã được thực hiện rất dễ
dàng đúng như mơ ước của Khổng tử. Chỉ có khác, ở
những nước đó, người dân không chỉ ước mong hay cầu
xin như ông mà họ đã lập được những thiết chế buộc
kẻ làm "vua" phải biết "hiếu chi" và "ố chi",
bằng không kẻ đó phải "về vườn" ngay tức khắc.
Nhưng Khổng tử chắc cũng đang đau xót lắm khi "triều
đình" trên chính quê hương ông và "triều đình" chư
hầu của vài nước lân bang vẫn không chịu hóa giải
nỗi đau đời cho ông. Những "triều đình" đó vẫn
muốn khép tội chết cho người dám vạch trần sự đồi
bại của "triều đình" hay chỉ đơn giản bày tỏ hộ
nỗi lòng dân muốn có một "triều đình" khác bớt tham
tàn hơn, bớt đớn hèn hơn. Nhưng chết thì ai mà cuối
cùng chả phải chết. Chỉ thật thương cho vong linh của
Khổng tử và kiếp người tại những nước đó, vẫn
chưa thoát được sự đọa đày, trói buộc vì lòng tham
của một số kẻ có quyền, mà thôi.
27/05/2010
© Phạm Hồng Sơn
© Đàn Chim Việt
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét